آیا واقعا رویای ابراهیم تصدیق شد؟

حضرت ابراهیم در خواب ندید که سر اسماعیل را از بدنش جدا می‌کند. فقط دید که در حال ذبح فرزندش است.
یَا بُنَیَّ إِنِّی أَرَىٰ فِی الْمَنَامِ أَنِّی أَذْبَحُکَ

و وقتی که پسر را به پهلو خواباند و در همان حالتی قرار گرفت که در رویا مشاهده کرده بود، و تا همین لحظه را هم دیده بود و نه بیشتر، ندا آمد: قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْیَا، رویا را تصدیق کردی و از این امتحان سربلند بیرون آمدی و تمام.
حضرت اسماعیل هم در پاسخ نگفت: مرا ذبح کن، بلکه گفت: افعل ما تؤمر، آنچه را که امر شده‌ای انجام بده.
زیرا هر دو می‌دانستند این رویا مجوزی برای کشتن فرزند نیست.
فقط آنچه در پشت این امتحان سخت و دشوار پنهان بود را نمی‌دانستند.

إِنَّ هذا لَهُوَ الْبَلاءُ الْمُبِین

دیدن احوالات اموات در خواب

اینکه در خواب می بینیم اموات خودمان را، که گاهی در خوشی هستند گاهی در ناراحتی هستند، اینها چه تعبیری دارد؟

رویا انواعی دارد. امام صادق علیه السلام فرمود: الرُّؤْیَا عَلَى ثَلَاثَةِ وُجُوهٍ بِشَارَةٍ مِنَ اللَّهِ لِلْمُؤْمِنِ وَ تَحْذِیرٍ مِنَ الشَّیْطَانِ وَ أَضْغَاثِ أَحْلَامٍ.

رویا سه نوع است؛ بشارت و مژده ای از جانب خدای متعال، آژیر و هراس از سوى شیطان، و خوابهاى پریشان که آن را اضغاث احلام می نامند. ^{(روضه کافى-ترجمه کمره ‏اى، ج‏1، ص: 176)}

از این سه نوع خواب فقط خواب نوع اول است که دارای تعبیر است.

نکته بعدی این است که خواب برای غیر معصوم حجیتی ندارد و موجب تکلیفی نمی شود. یعنی هیچ تکلیفی بر عهده انسان نمی آید. نه چیزی واجب می شود و نه چیزی حرام می شود. و این فقط فقط در محدوده احکام هم نیست. آیا اگر میتی را در حال ناراحتی دیدیم حتما معذب است یا اگر در حالت خوشی دیدیم حتما او در بهشت برزخی است؟ خیر. لزوما چنین نیست. عوامل متعددی در دیدن این خوابها موثر است که آنچه مسلم است این است که احوالات اموات در برزخ بر ما پوشیده است و قاعده چنین است که زندگان از وضعیت آنها با خبر نشوند.

اگر یک موضوع را چند بار در خواب ببینیم باید چه کار کنیم؟

به سه نکته دقت بفرمایید:

اولا خواب برای غیر معصوم حجیتی ندارد و موجب تکلیفی نمی شود.

ثانیا گاهی این خوابهایی که انسان می بیند و تکرار می شود مربوط است به حالات روزانه آن شخص. اگر در مورد مطلبی خیلی فکر می کند و ذهنش مشغول به آن است در خواب هم آن را می بیند.

و مطلب سوم اینکه خوابی که انسان می بیند از دو حال خارج نیست؛ یا کاری است مشروع و قابل قبول که ایرادی ندارد انسان انجام دهد. یا اینکه مشروعیتی ندارد و کار حرامی است که انسان نباید انجام دهد.

اگرهم در اثر آن خواب مطلب نامطلوبی به ذهن شما خطور کرد صدقه بدهید و مطمئن باشید که بر فرض آنکه آن خواب خبر بدی را به همراه داشته است هر چه بوده باشد با آن صدقه برطرف شده است.

چرا اموات به خواب ما نمی آیند؟

گویا سوال کننده فکر کرده است اموات هستند که به خواب ما می آیند. به عبارت دیگر تصور کرده اند آن کسی که در خواب دیده می شود حالت فعال دارد در حالی که بیننده خواب فعال است و آن فردی که در خواب دیده می شود منفعل است. وقتی شما فرد زنده ای را هم در خواب ببینید و فردا بگویید که من دیشب خواب تو را دیدم می گوید خیر باشد چه خوابی دیدی؟! یعنی او اصلا خبر ندارد و بیننده خواب است که در این فعالیت فعال است. در خواب اموات دیدن هم آنها نقشی ندارند. در برخی موارد استثنایی مثل خواب دیدن ائمه اطهار یا برخی اولیاء الهی و برخی شهدای والامقام ممکن است آنها از جانب خدای متعال این اذن را داشته باشند که به خواب افراد بیایند و مطلبی به آنها القا کنند اما در غالب رویاها چنین نیست.

اما اگر کسی واقعا دوست دارد ائمه اطهار یا یکی از اموات خود را در خواب ببیند به دستوراتی که در مفاتیح الجنان و سایر کتب ادعیه وجود دارد عمل کند ان شاء الله به مقصود خود خواهد رسید.

وقتی اموات را در خواب می بینیم آنها هم متوجه می شوند؟

معمولا خیر. در هر علمی عالم فعال است، معلوم منفعل است. مثلا کسی را در خیابان ببینید این شما هستید که او را دیده اید و در این فعالیت فعال هستید، آن شخص دیده شده است و منفعل است. گاهی ممکن است این دوطرفه باشد، یعنی همانطور که شما او را دیدید او هم شما دیده باشد. مثلا حقی بر گردن دارد یا مشکلی دارد خدای متعال به او لطف کرده است تا به خواب کسی بیاید و اطلاع بدهد تا مشکل او را حل کنند. این از باب لطف و رحمت خدای متعال است که بخواهد مشکلی از آن بنده میت حل کند. اما غالبا از نوع اول است و نوع دوم بسیار کم و نادر است.

خواب معلق به تعبیر است

 

حسن بن جهم مى‏گوید: از ابو الحسن علیه السّلام (معلوم نیست امام کاظم یا امام رضا علیهماالسلام) شنیدم که فرمود: خواب، همان گونه مى ‏شود که تعبیر شده است. عرض کردم: برخى از اصحاب ما روایت کرده ‏اند که خواب پادشاه مصر از خوابهاى پریشان بوده [و به سبب تعبیر حضرت یوسف علیه السّلام واقعیت یافته‏]. حضرت علیه السّلام فرمود: در زمان پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم زنى در خواب دید که ستون خانه‏ اش شکسته، پس خدمت پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم رسید و خواب خود را به پیامبر عرض کرد.

 

 

پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: شوهرت با خوبى و خوشى از سفر سر می ‏رسد. شوهر او که در سفر بود همان گونه که پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم گفته بود بیامد. بار دیگر شوهر او به سفر رفت و آن زن دوباره به خواب دید که ستون خانه‏ اش شکسته است. باز خدمت پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم رسید و خوابش را عرض کرد. پیامبر به او فرمود: شوهرت با خوبى و خوشى از سفر سر مى‏ رسد، و شوهر او همان گونه که پیامبر گفته بود از سفر بیامد. شوهر او براى بار سوم به سفر رفت و آن زن در خواب دید که ستون خانه‏ اش شکسته، ولى او این بار خواب خود را براى مردم شوم باز گفت، و آن مرد بد سرشت به او گفت که: شوهرت خواهد مرد. این خبر به گوش پیامبر رسید و او فرمود: چرا این مرد، خواب آن زن را تعبیرى نیکو نکرد!

 

 

عَنِ الْحَسَنِ بْنِ جَهْمٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع یَقُولُ الرُّؤْیَا عَلَى مَا تُعَبَّرُ فَقُلْتُ لَهُ إِنَّ بَعْضَ أَصْحَابِنَا رَوَى أَنَّ رُؤْیَا الْمَلِکِ کَانَتْ أَضْغَاثَ أَحْلَامٍ فَقَالَ أَبُو الْحَسَنِ ع إِنَّ امْرَأَةً رَأَتْ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ ص أَنَّ جِذْعَ بَیْتِهَا قَدِ انْکَسَرَ فَأَتَتْ رَسُولَ اللَّهِ ص فَقَصَّتْ عَلَیْهِ الرُّؤْیَا فَقَالَ لَهَا النَّبِیُّ ص یَقْدَمُ زَوْجُکِ وَ یَأْتِی وَ هُوَ صَالِحٌ وَ قَدْ کَانَ زَوْجُهَا غَائِباً فَقَدِمَ کَمَا قَالَ النَّبِیُّ ص ثُمَّ غَابَ عَنْهَا زَوْجُهَا غَیْبَةً أُخْرَى فَرَأَتْ فِی الْمَنَامِ کَأَنَّ جِذْعَ بَیْتِهَا قَدِ انْکَسَرَ فَأَتَتِ النَّبِیَّ ص فَقَصَّتْ عَلَیْهِ الرُّؤْیَا فَقَالَ لَهَا یَقْدَمُ زَوْجُکِ وَ یَأْتِی صَالِحاً فَقَدِمَ عَلَى مَا قَالَ ثُمَّ غَابَ زَوْجُهَا ثَالِثَةً فَرَأَتْ فِی مَنَامِهَا أَنَّ جِذْعَ بَیْتِهَا قَدِ انْکَسَرَ فَلَقِیَتْ رَجُلًا أَعْسَرَ فَقَصَّتْ عَلَیْهِ الرُّؤْیَا فَقَالَ لَهَا الرَّجُلُ السَّوْءُ یَمُوتُ زَوْجُکِ قَالَ فَبَلَغَ ذَلِکَ النَّبِیَّ ص فَقَالَ أَلَّا کَانَ عَبَّرَ لَهَا خَیْرا

 

 

(کافی، ج‏8، ص336)

 

 

 

 

 

 

نکته اول: خواب خودتان را تعبیر خوبی برایش کنید و با خوش بینی و حسن ظن و مثبت نگری با آن برخورد کنید.

 

 

نکته دوم: طبق روایات دیگری که در کنار همین روایت مذکور در کتاب کافی آمده است خوابتان را به آدم عاقل و خیرخواه نقل کنید و به هر کسی نقل نکنید. 

 

 

نکته سوم: برای مطالعه بیشتر در مورد انواع خواب و رویا به جلد 58 بحارالانوار باب 44 مراجعه شود.