خیلی افراد در سنین بالا موفق به حفظ کل قرآن شده اند، زیرا حفظ قرآن یک مسئله صرفا مرتبط با قوه حافظه نیست، بلکه اولا توفیقی است از جانب خدای متعال و رحمت و لطف او به برخی بندگانش، ذلک فضل الله یوتیه من یشاء، و ثانیا مرتبط است به تدبر و تطبیق آن با زندگی.
حفظ قرآن حفظ الفاظ و کلمات نیست، بلکه یک نوع زندگی است. سخن خدای متعال است که روح و حیات دارد و انسان را می سازد.
سید بن طاووس در «جمال الاسبوع» در اعمال شب جمعه، دستورالعملی را برای حفظ قرآن ذکر می کند به صورت ذیل:
الهی قمشه‌ای با مرحوم مدرس نیز مراوداتی داشت. مدرس همشهری با الهی قمشه‌ای بود. او اگرچه به همراه مرحوم مدرس، فعالیت سیاسی نمی‌کرد، اما زمانی به همراه ایشان به زندان افتاده بود. خود وی تعریف میکند که زمانی با مرحوم مدرس مرا به زندان بردند و در حدود سه ماه در زندان بودم و در این مدت قرآن را حفظ کردم. روزی که ورقهٔ آزادی ما را آوردند به مأمور زندان گفتم عموجان برای ما حجرهٔ مدرسه جایی بهتر از این زندان نیست، غیر از آنکه در آنجا ما باید خودمان نان و گوشتی تهیه کنیم و اینجا شما زحمت آن را می‌کشید. لذا اگر ایرادی ندارد ما باز هم اینجا بمانیم. مأمور زندان با خنده می‌گوید نه آقای الهی! دیگر نمی‌توانیم شما را در اینجا نگه داریم.
http://mobahesat.ir/3185
علامه طهرانی:
«ما شیعیان باید اعتراف کنیم که به قرآن وارد نیستیم، بچّه هاى ما قرآن نمى دانند، در حالى که بچه زود قرآن را حفظ میکند. پسرهاى پانزده ساله ما باید قرآن را حفظ باشند.
و در جاى دیگر- در بحث انتظارات از طلّاب- مى نویسند:
ممکن است برخی قرآن را حفظ کنند برای اینکه مدرک دریافت کنند یا آن را وسیله درآمد سازند. یا اینکه به واسطه حفظ آن بر دیگران برتری جویی کنند. اما همه اینها نیت ها و انگیزه های فاسدی هستند.
برخی هم به عنوان یک کاری برای پر کردن اوقات فراغت مشغول حفظ قرآن می وشند که البته هر چند این نیت فاسد نیست اما غیر الهی است و کسانی که نیت غیر الهی دارند در اثنای کار سست می شوند و به مقصود نائل نمی شوند.
اما بهترین نیت برای حفظ قرآن چه می تواند باشد؟
در پاسخ به چند مورد اشاره می کنیم:
برای عمل کردن به دستورات آن و قربت به خدای متعال
امام صادق علیه السلام فرمود: بر شما باد به قرآن پس بیاموزید آن را، زیرا برخى از مردم هستند که قرآن را بیاموزند که گفته شود: فلان کس قرآن خوان است، و برخى براى آوازه خوانى آن را یاد گیرند که بگویند: فلانى خوش صدا است، و در اینها خیرى نیست، و برخى هستند که آن را یاد گیرند و دستورات آن را در شب و روز انجام دهند، و برایشان مهم نیست که کسى بداند یا نداند.
عَلَیْکُمْ بِالْقُرْآنِ فَتَعَلَّمُوهُ فَإِنَّ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَتَعَلَّمُ الْقُرْآنَ لِیُقَالَ فُلَانٌ قَارِئٌ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَتَعَلَّمُهُ فَیَطْلُبُ بِهِ الصَّوْتَ فَیُقَالُ فُلَانٌ حَسَنُ الصَّوْتِ وَ لَیْسَ فِی ذَلِکَ خَیْرٌ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَتَعَلَّمُهُ فَیَقُومُ بِهِ فِی لَیْلِهِ وَ نَهَارِهِ لَا یُبَالِی مَنْ عَلِمَ ذَلِکَ وَ مَنْ لَمْ یَعْلَمْهُ
الکافی، ج2، ص: 609
تعظیم و اجلال قرآن کریم
سید بن طاووس در نصیحتی به فرزندش می گوید: قرآن را براى تعظیم و تجلیل مقام قرآن حفظ کن و از بر نما.
و احفظه جمیعه بعد ذلک التعظیم و الاجلال.
کشف المحجة لثمرة المهجة، ص: 184
تعظیم شعائر
با توجه به اینکه قرآن کریم در زمان بسیار مهجور واقع شده و مردم نسبت به آن کم لطف هستند بسیار شایسته است مومن از روی غیرت دینی به حفظ آن قیام کند و به تعلیم و تعلم آن مشغول شود تا یکی از شعائر بزرگ الهی بلکه مهم ترین آنها را تعظیم کرده باشد و امید داشته باشد که از این راه مورد لطف خدای متعال قرار بگیرد.
تبلیغ دین با امر به معروف و نهی از منکر
یکی از مهمترین اهداف حفظ قرآن، شناخت آیات موضوعی قرآن در انجام فریضه ی واجب امر به معروف و نهی از منکر و بیدارسازی دلهای خفته است. به همین دلیل حافظ قرآن باید موقعیت مکانی عبارات قرآن را بشناسد و بیابد. فَإِنَّما یَسَّرْناهُ بِلِسانِکَ لِتُبَشِّرَ بِهِ الْمُتَّقینَ وَ تُنْذِرَ بِهِ قَوْماً لُدًّا (سوره مبارکه مریم، آیه 97)