موضوع تفکر و تعقل بسیار مهم است؛ چه از حیث بودن آن در انسان، و چه نبودن آن در حیوان.
نبودن قوه تعقل در حیوانات هم نعمت بزرگی برای انسان است که کمتر مورد توجه واقع شده است.
اگر حیوان کوچکی مثل گربه عقل داشت زندگی انسان را مختل می کرد. تا برویم بالاتر، اسب و گاو و فیل و هر چه حیوانات نیرومندتر اگر عقل داشتند خطرناک تر بودند برای زندگی انسان. اما بدون عقل هر چقدر هم جثه بزرگی داشته باشند در تسخیر انسان هستند.
خدای متعال در چندین موضع از قرآن حکیمش این نعمت بزرگ را یادآور شده است:
وَ الْخَیْلَ وَ الْبِغالَ وَ الْحَمیرَ لِتَرْکَبُوها وَ زینَةً وَ یَخْلُقُ ما لا تَعْلَمُونَ.
وَ الْأَنْعَامِ مَا تَرْکَبُونَ. لِتَسْتَوُاْ عَلىَ ظُهُورِهِ ثُمَّ تَذْکُرُواْ نِعْمَةَ رَبِّکُمْ
أَ وَ لَمْ یَرَوْاْ أَنَّا خَلَقْنَا لَهُم مِّمَّا عَمِلَتْ أَیْدِینَا أَنْعَمًا فَهُمْ لَهَا مَلِکُونَ. وَ ذَلَّلْنَاهَا لهَمْ فَمِنهْا رَکُوبهُمْ وَ مِنهْا یَأْکلُونَ.
و آیات بسیار دیگر