حدیث در خلوت و عزلت

الفصل الرابع فی الخلوة و العزلة و ما یلیق بهما

مِنْ کِتَابِ الْمَحَاسِنِ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع الْعُزْلَةُ عِبَادَةٌ وَ إِنَّ أَقَلَّ الْعَیْبِ عَلَى الْمَرْءِ قُعُودُهُ فِی مَنْزِلِهِ

عَنْهُ قَالَ مَا کَانَ عَبْدٌ لِیَحْبِسَ نَفْسَهُ عَلَى اللَّهِ إِلَّا أَدْخَلَهُ الْجَنَّةَ

عَنِ الصَّادِقِ ع قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى أَوْحَى إِلَى نَبِیٍّ مِنْ أَنْبِیَاءِ بَنِی إِسْرَائِیلَ إِنْ أَحْبَبْتَ أَنْ تَلْقَانِی غَداً فِی حَظِیرَةِ الْقُدْسِ فَکُنْ فِی الدُّنْیَا وَحِیداً غَرِیباً مَهْمُوماً مَحْزُوناً مُسْتَوْحِشاً مِنَ النَّاسِ بِمَنْزِلَةِ الطَّیْرِ الَّذِی یَطِیرُ فِی أَرْضِ الْقِفَارِ وَ یَأْکُلُ مِنْ رُءُوسِ الْأَشْجَارِ وَ یَشْرَبُ مِنْ مَاءِ الْعُیُونِ- فَإِذَا کَانَ اللَّیْلُ أَوَى وَحْدَهُ وَ لَمْ یَأْوِ مَعَ الطُّیُورِ اسْتَأْنَسَ بِرَبِّهِ وَ اسْتَوْحَشَ مِنَ الطُّیُورِ

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ اللَّهَ جَلَّ جَلَالُهُ أَوْحَى إِلَى الدُّنْیَا أَتْعِبِی مَنْ خَدَمَکِ وَ اخْدُمِی مَنْ رَفَضَکِ وَ إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا تَخَلَّى بِسَیِّدِهِ فِی جَوْفِ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ وَ نَاجَاهُ أَثْبَتَ اللَّهُ النُّورَ فِی قَلْبِهِ فَإِذَا قَالَ یَا رَبِّ نَادَاهُ الْجَلِیلُ جَلَّ جَلَالُهُ لَبَّیْکَ عَبْدِی سَلْنِی أُعْطِکَ وَ تَوَکَّلْ عَلَیَّ أَکْفِکَ ثُمَّ یَقُولُ جَلَّ جَلَالُهُ لِلْمَلَائِکَةِ مَلَائِکَتِی انْظُرُوا إِلَى عَبْدِی قَدْ تَخَلَّى بِی فِی جَوْفِ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ- وَ الْبَطَّالُونَ لَاهُونَ وَ الْغَافِلُونَ یَنَامُونَ اشْهَدُوا أَنِّی قَدْ غَفَرْتُ لَهُ ثُمَّ قَالَ ص عَلَیْکُمْ بِالْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ وَ ازْهَدُوا فِی هَذِهِ الدُّنْیَا الزَّاهِدَةِ فِیکُمْ فَإِنَّهَا غَدَّارَةٌ دَارُ فَنَاءٍ وَ زَوَالٍ کَمْ مِنْ مُغْتَرٍّ بِهَا قَدْ أَهْلَکَتْهُ- وَ کَمْ مِنْ وَاثِقٍ بِهَا قَدْ خَانَتْهُ وَ کَمْ مِنْ مُعْتَمِدٍ عَلَیْهَا قَدْ خَدَعَتْهُ وَ أَسْلَمَتْهُ- وَ اعْلَمُوا أَنَّ أَمَامَکُمْ طَرِیقاً مَهُولًا وَ سَفَراً بَعِیداً وَ مَمَرَّکُمْ عَلَى الصِّرَاطِ وَ لَا بُدَّ لِلْمُسَافِرِ مِنْ زَادٍ فَمَنْ لَمْ یَتَزَوَّدْ وَ سَافَرَ عَطِبَ وَ هَلَکَ وَ خَیْرُ الزَّادِ التَّقْوى‏

 

عَنِ الرِّضَا ع قَالَ مَرَّ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع بِرَجُلٍ- وَ هُوَ یَدْعُو اللَّهَ أَنْ یَرْزُقَهُ الصَّبْرَ فَقَالَ أَلَا لَا تَقُلْ هَذَا وَ لَکِنْ سَلِ اللَّهَ الْعَافِیَةَ وَ الشُّکْرَ عَلَى الْعَافِیَةِ فَإِنَّ الشُّکْرَ عَلَى الْعَافِیَةِ خَیْرٌ مِنَ الصَّبْرِ عَلَى الْبَلَاءِ کَانَ دُعَاءُ النَّبِیِّ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ الْعَافِیَةَ وَ الشُّکْرَ عَلَى الْعَافِیَةِ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ

مِنْ کِتَابِ النُّبُوَّةِ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ قَالَ إِنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ سَلَامٍ سَأَلَ النَّبِیَّ ص عَنْ شُعَیْبٍ فَقَالَ النَّبِیُّ هُوَ الَّذِی بَشَّرَ بِی وَ بِأَخِی عِیسَى ابْنِ مَرْیَمَ فَقَالَ جَلَّ جَلَالُهُ لِشُعَیْبٍ قُمْ فِی قَوْمِکَ فَأَوْحِ عَلَى لِسَانِکَ فَلَمَّا قَامَ شُعَیْبٌ أَنْطَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى لِسَانِهِ بِالْوَحْیِ وَ مِنْ جُمْلَةِ قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ لِأُمَّةِ شُعَیْبٍ کَیْفَ دُعَاؤُهُمْ وَ إِنَّمَا هُوَ قَوْلٌ بِأَلْسِنَتِهِمْ وَ الْعَمَلُ مِنْ ذَلِکَ بَعِیدٌ- وَ إِنِّی قَضَیْتُ یَوْمَ خَلَقْتُ السَّمَاءَ وَ الْأَرْضَ أَنْ أَجْعَلَ النُّبُوَّةَ فِی الْأَنْبِیَاءِ وَ أَنْ أُحَوِّلَ الْمُلْکَ فِی الدُّعَاءِ [الدُّعَاةِ وَ الْعِزَّ فِی الْأَذِلَّاءِ وَ الْقُوَّةَ فِی الضُّعَفَاءِ وَ الْغِنَى فِی الْفُقَرَا

 

مشکاه الانوار، ص257

مدح مشهدالرضا در کتاب الفوائد الرضویه

در سنه 1332- که به جهت شدّت ابتلا و گرفتارى و کثرت هموم و غموم که بر این داعى روى داد و شرح آن طولانى است- به خاطرم رسید که پناه برم به امام اتقیا و زبده اصفیا و پناه غربا و شهید زهر جفا، حضرت ابو الحسن علی بن موسى الرّضا- صلوات الله علیه و على آبائه و أبنائه- چه در روایت وارد شده که، رسول خدا صلّى اللّه علیه و اله فرمود که، «به زودى مدفون مى‏شود پاره‏اى از تن من به خراسان، زیارت نمى‏کند او را غمناکى، مگر آن‏که برطرف کند حق‏تعالى غم او را و نه گناه‏کارى مگر آن‏که حق تعالى بیامرزد گناهان او را.» 
و هم روایت شده که، شخصى در خواب دید که ملکى با جامه سبز از آسمان نازل شد و این دو شعر را بر شاذروان قبر مطهّر آن حضرت نوشت:
         من سرّه أن یرى قبرا برؤیته             یفرّج اللّه عمّن زاره کربه‏
             فلیأت ذالقبر إنّ اللّه أسکنه             سلالة من رسول الله منتجبة
 پس اسباب سفر مهیّا کردم و از دار الایمان قم به صوب ارض اقدس توجه نموده و چون به تقبیل آن سده سنیه و عتبه عالیه فایز گشتم چندان مراحم و الطاف و نعمت از آن رحمت الهى و نعمت نامتناهى در خود مشاهده کردم که هوس مجاورت آن آستانه مقدسه را نمودم و با خود گفتم:
         إذا کنت تأمل أو ترتجی             من اللّه فی حالتیک الرّضا
         فلازم مودّة آل الرّسول             و جاور علیّ بن موسى الرّضا
***
          قبر امام هشتم و سلطان دین رضا             از جان ببوس و بر در آن بارگاه باش‏
 با آن‏که در این قطعه از زمان، که فتنه‏هاى بى‏پایان چون پاره‏هاى شب مظلم متراکم و بر تمام بلاد و عباد متهاجم گشته، و به حکم «إذا عمّت البلدان الفتن و البلیا فعلیکم بقم و حوالیها و نواحیها؛ فإنّ البلایا مدفوع عنها» شایسته است که هرکس بتواند مهاجرت به بلده طیبه قم نماید، تا چه رسد به کسى که قم وطن او باشد، لکن این شکسته مهجور، چندان مغمور در نعمت بى‏پایان حضرت سلطان خراسان- صلوات الله علیه- گشتم که مرارت غربت را در این آستان ملایک پاسبان بر کام خود شیرین دیدم، و رغبت مراجعت به وطن را در خود ندیدم، بلکه سختى‏هاى کشیده و تلخى‏هاى چشیده را شکرها گفتم و منت‏ها پذیرفتم.
         منّت از بخت مساعد که پس از راه دراز             بر در کعبه جان بست دلم عقد نماز
         آن‏چنان کعبه که هرکس به صفا دید در آن           منّت از خار مغیلان کشد و راه دراز
 و هم پیوسته عرضه مى‏دارم:
         شاها من ار به عرش رسانم سریر فضل             مملوک آن جنابم و محتاج این درم‏
         گر بر کنم دل از تو و مهر از تو بگسلم             این مهر بر که افکنم این دل کجا برم؟
         نامم ز کارخانه عشاق محو باد             کز جز محبّت تو بود ذکر دیگرم‏
         اى عاشقان کوى تو از ذره بیشتر             من کى رسم به وصل تو کز ذره کمترم‏

 

 الفواید الرضویه فى احوال علماء المذهب الجعفریه، ج‏1، ص: 16

 

شرح حال فضیل عیاض و فرزندش در کتاب فوائد الرضویه

وقتى یکى از شاگردان فضیل بن عیاض محتضر شد فضیل بر او وارد شد و نزد سر او نشست و شروع کرد به خواندن سوره یس. آن تلمیذ محتضر گفت: اى استاد مخوان این را. پس ساکت شد. پس تلقین نمود او را و گفت: بگو: لا اللّه الا اللّه. گفت: نمى‏گویم آن را به جهت آن‏که من برى هستم از آن و مرد بر آن حال- نعوذ باللّه. پس فضیل داخل منزل خود شد و بیرون نیامد تا آن‏که او را در خواب دید درحالى‏که او را مى‏کشیدند به سوى جهنّم. پس فضیل از او پرسید که، به چه سبب بیرون کرد خدا از تو معرفت را و حال آن‏که تو اعلم شاگردان من بودى؟ گفت: به سه چیز: اول آن، نمّامى. پس به درستى که من گفتم به اصحاب خود به خلاف آنچه گفتم براى تو. و دوم: به حسد. حسد بردم بر اصحاب خود. و سیم: آن‏که در من بود علّتى پس رفتم به سوى طبیب پس سؤال کردم از او دوایى. گفت: مى‏آشامى در هر سال قدحى از شراب و اگر نکنى این کار را پس باقى مى‏ماند به تو علت تو. پس من شراب مى‏نوشیدم. نعوذ باللّه من سخطه الّذی لا طاقة لنا به و نقول: لا حول و لا قوّة إلّا باللّه العلى العظیم.

فقیر گوید که، فضیل بن عیاض - کریاض- کوفى سمرقندى ابیوردى، همان عارف صوفى و زاهد مرتاض است که در عصر هارون الرشید بوده و در سنه 187 در مکه وفات کرده و در اول امر از قطّاعان طریق بود و در مابین ابیورد و سرخس‏ راهزنى مى‏نمود و عاشق گردیده بود به دخترى. شبى از دیوار خانه آن جاریه بالا مى‏رفت که خود را به او برساند که شنید شخصى قرآن مى‏خواند و این آیه مبارکه را تلاوت می نماید: أَ لَمْ یَأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ؛ آیا نرسید وقت مر آنان را که ایمان آورند این‏که خشوع کند دل‏هایشان براى ذکر خدا. گفت: بلى یا ربّ، رسید وقتش. پس از دیوار خانه مردم پایین آمد و رفت در خرابه، دید در آن‏جا جماعتى از مسافرین مى‏باشند بعضى از ایشان به دیگرى مى‏گوید: مهیا شوید بار کنیم حرکت نماییم. دیگرى مى‏گوید: صبر کن تا صبح شود همانا فضیل در راه است و راهزنى مى‏نماید؛ مى‏ترسیم ما را غارت کند. فضیل آن وقت مطلع شد بر سوء عمل خود و توبه کرد و ایشان را ایمن نمود و مجاورت حرم را اختیار کرد. و از براى او کلمات عرفانیه و حکایاتى است با رشید.
و من کلامه: ثلاثة لا ینبغى أن یلاموا على سوء الخلق و الغضب: الصائم، و المریض، و المسافر.
گویند: وقتى رشید با وى گفت: چه چیز تو را به این مرتبه از زهد رسانیده؟ گفت:
زهد تو از من زیادتر است! رشید گفت: چگونه است زهد من؟ گفت: به جهت آن‏که من زهد ورزیدم در دنیا و آن فانى است، و تو زهد ورزیدى در آخرت و ترک آن کردى و حال آن‏که آن باقى است.
و از تاریخ حبیب السیر منقول است که، فضیل را پسرى بود على نام و در زهد و عبادت از پدر افضل بود، لکن در اول جوانى وفات یافت، و سببش این شد که وقتى در مسجد الحرام در کنار چاه زمزم ایستاده بود شنید کسى خواند: وَ تَرَى الْمُجْرِمِینَ یَوْمَئِذٍ مُقَرَّنِینَ فِی الْأَصْفادِ. پس مانند همام که از شنیدن اوصاف متّقین از حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام صیحه زد و وفات کرد او نیز از شنیدن این آیت مبارکه، صیحه زد و روحش پرواز کرد.

آه ز تقدیر ...

هیچ شنیدی که صیدی عاشق صیاد؟

یا که شنیدی اسیری عاشق زنجیر؟!

آه که داناترند از من مسکین، دام و دد روزگار،

آه ز تقدیر...

 

آیت الله حائری شیرازی (ره)

با صدای خودش بشنوید

فیلم رهایی سوژه ای برای وحدت ایران و عراق

رسول صدرعاملی کارگردان سینما در برنامه خندوانه گفت در حال ساخت مستند فتح بستان نامه ای در یک سنگر پیدا کرده است که یک سرباز عراقی نوشته است. سرباز عراقی خطاب به رزمندگان ایرانی نوشته بوده است من به سوی شما شلیک نمی کنم. تفنگ من رو به آسمان است نه به سوی شما. کس دیگری است که من و شما را به جان هم انداخته است. در ادامه می گوید ما توانستیم آن رزمنده عراقی را در یکی از اردوگاه های اسرا پیدا کنیم. و فیلمی با همین سوژه بسازیم به نام رهایی.

به نظر بنده این فیلم یکی از بهترین فیلم هایی است که می تواند به عنوان سوژه وحدت بین ایران و عراق مطرح شود. اگر این فیلم دوبله شود و عراقی ها آن را ببینند تاثیرات شگفت انگیزی می تواند بگذارد.

 

تحقیق ما للهند

نام کتاب «تحقیق ما للهند» تالیف ابوریحان بیرونی از یک بیت شعر گرفته شده است:
تحقیق ما للهند من مقولة / مقبولة فی العقل او مرذولة

 

دانلود کتاب از این لینک

معاویه بت فروش

ابوریحان بیرونی در کتاب تحقیق ماللهند نقل کرده است در سنه 54 و 55 که برخی از بخش های بت پرست هند فتح شده، سلاطین آن منطقه بت های مرصع داشتند. معاویه این بتها را بازسازی کرده و به عنوان صادرات کشور اسلامی به هند می فروخت.

نقل از آیت الله جوادی آملی

تفاوت هواجس نفسانی و وساوس شیطانی

فرق بین هواجس نفسانی و وساوس شیطانی زیاد است.

وقتی یک القای نفسانی به انسان بشود همان را می خواهد و اصرار و ابرام دارد که همان کار خلاف را انجام دهد.

اما وقتی شیطان وسوسه می کند می خواهد انسان را از مسیر مستقیم منحرف کند، اما اصرار بر یک گناه خاصی ندارد. می خواهد انسان را به خطا بیندازد. اگر به این خطا نیفتاد خطای دیگری پیشنهاد می دهد.

مثلا می خواهد انسان را از نماز اول وقت باز دارد. البته خوشحال می شود با یک گناه کبیره این کار را بکند، اما اگر نشد با یک گناه صغیره، اگر نشد با یک کار مباح. مثلا همین مقدار هم که انسان را با گپ و گفتگو با دوستانش سرگرم کند و از نماز اول وقت باز دارد برایش کافی است.

این گناه نشد گناه دیگر، پایین تر، بالاتر، کوچکتر یا بزرگتر... اصلا برایش مهم نیست.

البته خدای متعال راه مدیریت بر نفس را هم به انسان تعلیم فرموده وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها . فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها

نقد کتاب سه دقیقه در قیامت

کتاب سه دقیقه در قیامت را خواندم. خاطره ای است که نسبت داده شده به یک مدافع حرم. نوشتند لحظاتی در بیمارستان مرگ بر او عارض شده و دوباره بعد از سه دقیقه برگشته است.

کتاب بسیار شبیه است به سیاحت غرب. منظورشان از قیامت هم در این کتاب برزخ است نه آن قیامت که در آن روز همه انسانها محشور خواهند شد.

در اینکه ممکن است گوینده خاطره واقعاً برایش مکاشفه شده باشد و در لحظات درد و بیماری مسائلی را مشاهده کرده باشد شکی نیست. این امکان وجود دارد. اما بدون تردید مشاهدات این فرد آمیخته بوده است با باورهای ایشان. و همه مطالب این کتاب صحیح نیست.

ایشان می گوید بعد از خروج از این عالم دیده که یک میزی هست و شخصی نشسته آنجا و نامه اعمال انسانها را به دستشان می دهد. پرونده ها روی میز او وجود دارد. وقتی ایشان به پرونده خودش نگاه می کند همه اعمال خود را بی کم و کاست در آن می بیند حتی افکار و خیالات خود را.

این مطلب صحیح نیست. زیرا اعمال انسان از انسان جدا نیست. اقرأ کتابک ... منظور کتاب نفس انسان است که همه اعمال و نیات انسان در آن ثبت و ضبط است. پرونده ای بیرون از ما وجود ندارد.

گوینده خاطره بسیار به آیات و روایات استناد می کند که این شک را در خواننده کتاب بر می انگیزد که اصلا مشاهده ای صورت نگرفته و گوینده بر اساس آیات و روایات عالم پس از مرگ را توصیف کرده است. همان شبهه ای که در مورد کتاب سیاحت غرب هم وجود دارد. ممکن هم هست اینگونه باشد. اما چنانچه گفتیم اگر هم واقعاً مشاهده ای رخ داده باشد این مشاهده صافی و خالص نبوده و ممزوج است به باورهای گوینده. که این باورها هم از ظاهر آیات و روایات گرفته شده است و به مغز و باطن آنها راهی نیافته است.

در حالی که عالم برزخ عالمی است که در آن زندگی وجود دارد و نتیجه و باطن اعمال انسانها در آن آشکار خواهد شد. انسان در انجا ممکن است فقیر یا ثروتمند باشد، زیبا یا زشت باشد، خانه داشته باشد یا بی خانمان باشد و ... زندگی شبیه به این دنیا اما با وسعت و عمق و شدت بالاتر.

در مجموع این کتاب متناسب با باورهای ظاهر گرایانه نوشته شده است و مخاطب فلسفه و عرفان و تفسیر خوانده را نمی تواند اقناع کند.

 

عاشورا در یک جمله نهج البلاغه

أَ لَا حُرٌّ یَدَعُ هَذِهِ اللُّمَاظَةَ لِأَهْلِهَا؟ إِنَّهُ لَیْسَ لِأَنْفُسِکُمْ ثَمَنٌ إِلَّا الْجَنَّةَ فَلَا تَبِیعُوهَا إِلَّا بِهَا.

 آیا آزاده ‏اى نیست که این خرده طعام مانده در کام دنیا را بیفکند و به اهلش واگذارد؟ جانهاى شما را بهایى نیست جز بهشت جاودان، پس مفروشیدش جز بدان. _{(حکمت 456 نهج البلاغه)}

 

علی علیه السلام همه عاشورا را در این حکمت خلاصه کرد و ارائه داد. حرّیت و آزادگی در گذشتن از دنیا و ذلّت و نکبت در دلداگی به آن است. راه حرّ و عمر سعد از اینجا از هم جدا می شود.