آیات موزون افتاده قرآن کریم
قرآن شعر نیست اما برخی آیات و عبارات آن با اوزان عروضی مطابقت دارند و با بحری از بحور سازگارند. این آیات را می توان با ریتم و آهنگ شعری خواند که در این صورت زیبایی خاصی دارند.
مثلا:
و یهدیک صراطا مستقیما = مفاعیلن مفاعیلن فعولن
انا فتحنا لک فتحا مبین (با تصرف در الف آخر مبینا)= مستفعلن مفتعلن فاعلات
لن تنالو البر حتی تنفقوا مما تحبون = فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن
برخی از شعرا با چنین آیاتی اشعاری سروده اند. مثلا:
خون خواجه کعبه است و نان او بیت الحرام / نیک بنگر تا به کعبه جز به رنج تن رسی؟
برنبشته بر کنار خوان او خطی سیاه / «لم تکونوا بالغیه الا بشق الانفسِ»
- مولوی
شب وصلست و طی شد نامه هَجر / «سلام فیه حتی مطلع الفجر»
- حافظ
نظامی سروده:
بسم الله الرحمن الرحیم / هست کلید در گنج حکیم
امیرخسرو دهلوی هم گفته:
بسم الله الرحمن الرحیم / خطبه قدس است به ملک قدیم
علامه حسن زاده آملی هم گفته:
به بسم الله الرحمن الرحیم است / که عارف در مقام کن مقیم است
حافظ با حذفی مختصر آیه ۶۵ طلاق را در شعر خود گنجانده:
تو نیک و بد خود هم از خود بپرس / چرا بایدت دیگری محتسب
«و من یتق الله یجعل له مخرجا / و یرزقه من حیث لا یحتسب»
حکیم مختاری آیه ۹۳ یوسف را:
«القوه علی وجه ابی یأت بصیرا» / در شأن تو شاه از پسر تاجورت باد
ابونواس:
و فتیه فی مجلس ریحانهم / تحیة قد عدموا الثقیلا
«دانیه علیهم ظلالها / و ذللت قطوفها تذلیلا»
انوری:
جز جمال الدین خطیب ری که برخواند از نُبی / «مسلماتٌ مومناتٌ قانتاتٌ تائبات»
تا کند تقطیع این یک وزن وزّان سخن / فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلات
و نمونه های دیگری هم البته هست...